Oktober 2017: opmerkelijk zacht en droog

Eddy-Blomme-e1509551202872

Met gemiddeld 13,3 graden tegen 11,1 graden normaal komt oktober uit op een 7e plek in de lijst met warmste oktobermaanden sinds 1833. De jaren die nog warmer waren zijn vrijwel allemaal recent. Het zeer zachte weer ging soms gepaard met veel wind. Op 5 en 29 oktober kwam het lokaal tot zware rukwinden. Toch viel de hoeveelheid regen mee, want met 43 mm tegen 75 mm normaal was het in Ukkel een droge maand. Dit kwam onder andere door de nazomerperiode met recordhoge temperaturen halverwege oktober.

Na een wisselvallige start werd het rond het midden van oktober prachtig nazomerweer. Het werd zelfs flink warmer dan het in september was geweest, met op 15 en 16 oktober respectievelijk 24,4 en 25,7 graden. Nooit eerder werden in Ukkel zulke hoge temperaturen gemeten op 15 en 16 oktober. Bovendien werden het de meest late zomerse dagen sinds 1833. In Sint-Pieters-Woluwe, bij Brussel, werd het respectievelijk 25,1 en 26,7 graden. Niet eerder was het zo laat in de herfst nog zo warm.

De gemiddelde maximumtemperatuur kwam in Ukkel uit op 16,6 graden tegen 14,7 normaal. Door de bewolking waren vooral de nachten soms extreem zacht. Zo werd het op 2, 16, 20 en 25 oktober op sommige plekken niet kouder dan 15 graden. Op 16 oktober werd het in Gent zelfs niet kouder dan 18,3 graden. Zo’n minimumtemperatuur misstaat niet in een zomernacht. De gemiddelde minimumtemperatuur kwam in Ukkel uit op 10,3 graden tegen 7,8 normaal. In 2001 was dit met 11,2 graden nog iets hoger. Alleen de laatste vijf dagen van oktober lagen de minima rond of iets onder normaal. Verder was het voortdurend (zeer) zacht.

Temperatuur-Ukkel-oktober-2017

Zomerse dagen en zeer late eerste vorst

De laagste thermometerstand was -2,3 graden, gemeten op 31 oktober op weerstation Elsenborn (Hoge Venen). In de Ardennen en de Gaumestreek kwam het die nacht tot vorst. Aan de grond werd het lokaal zelfs -5 graden. In de avond van de 30e dook het kwik in de Hoge Venen al onder het vriespunt. Gebruikelijk is dat de eerste lokale vorst zich aandient in de tweede helft van oktober, soms gebeurt dit al in september. Een normale wijnmaand telt vier nachten met vorst, meestal in de Ardennen. In Ukkel werd het niet kouder dan 4,7 graden, op 30 oktober. Wel kwam het twee nachten tot vorst aan de grond. Normaal gesproken hebben we de eerste officiële vorst in Ukkel rond half november. Eens in de twee tot drie jaar komt het in oktober al tot lichte vorst.

In totaal kwam het tot vijf officiële warme dagen (maxima van 20 graden of meer). Normaal telt oktober er 2. Sint-Pieters-Woluwe en Hèrhet (Namen) kwamen zelfs tot 7 warme dagen! In Ukkel kwam het tot 1 zomerse dag. Gemiddeld telt oktober eens per tien jaar een zomerse dag in oktober, maar altijd in de eerste helft. Zomerse dagen in de tweede helft van oktober waren tot dit jaar uniek. Sint-Pieters-Woluwe kwam tot 2 zomerse dagen.

Net iets minder zon door Saharazand

De zon scheen in Ukkel net iets te weinig met 97 uur tegen 113 uur normaal. Als er dinsdag 17 oktober geen Saharazand en rook van Portugese bosbranden in de lucht had gezeten waren we ongeveer uitgekomen op de normale hoeveelheid zonneschijn. Dinsdag 17 oktober zagen we slechts een zwakke oranje zon, waardoor er niet of nauwelijks zonuren geregistreerd werden. Met een zuidelijke stroming, onder andere veroorzaakt door Europese orkaan Ophelia, werd de vervuilde lucht onze kant opgeblazen.

Zonuren-Ukkel-oktober-2017

Aan zee scheen de zon het minst met langs de kust ruim 90 uur zon. In delen van Henegouwen en in het oosten (een strook van Limburg, via Namen naar Luxemburg) was het zonniger met 125-130 uur zon.

Alweer een droge maand

Met uitzondering van september is dit jaar elke maand droog tot extreem droog verlopen. Ook in oktober viel in het hele land minder regen dan normaal. Ukkel kreeg 43 mm tegen 75 mm normaal. Andere plekken met uitzondering van de Hoge Venen kregen nog minder neerslag, lokaal viel amper 30 mm. Tussen 8 en 18 oktober was het meestal droog. Daarbuiten trokken soms storingen over het land. Meestal viel maar een beetje regen. Normaal krijgen de Ardense toppen de eerste sneeuwvlokken, maar daar moeten we dit jaar nog op wachten. Weerstation Mont-Rigi (Hoge Venen) mat met 140 mm veel meer neerslag. Normaal krijgen de Hoge Venen circa 108 mm te verwerken in oktober.

Neerslaghoeveelheid-Ukkel-oktober-2017

Tijdens de wisselvallige dagen waaide het soms stevig. Op 5 oktober mat weerstation Zeebrugge (West-Vlaanderen) een zware rukwind van 83 km/u. Er werd deze dag voor het westen code geel uitgegeven voor zware rukwinden. Weerstation Mont-Rigi kreeg op 29 oktober een zware rukwind van 76 km/u te verwerken. In Nederland en Duitsland kwam het beide dagen tot zeer zware rukwinden boven 100 km/u. In Duitsland vielen helaas ook slachtoffers. Op 18 oktober werd in het centrum, noordoosten en zuiden code geel uitgegeven voor dichte mist. Lokaal was het zicht minder dan 100 meter.

Foto: Eddy Blomme