Oktober 2018: zonnige, zachte en droge oktobermaand

Dp8tbrgWoAIXX4O1-e1540998980257

Oktober was in Ukkel met gemiddeld 12,6 graden tegen 11,1 graden normaal veel zachter dan gebruikelijk. Sinds 1833 was het slechts negen keer warmer. Ook was het de zevende warme maand op rij. Verder geven elf officiële warme dagen en een recordlate officiële zomerse dag aan hoe warm het was. In Limburg werd het zelfs vijf keer zomers. De zon scheen 177 uur tegen 112 uur normaal. Sinds het begin van de metingen was het slechts zes keer zonniger. Met 48 mm tegen 75 mm normaal was het droog. Tot 26 oktober viel slechts 10 mm.

Oktober leek eerst een zeer droge en bijzonder zonnige maand te worden. Tot de 26e viel bijna geen neerslag en scheen de zon flink. Daar kwam de laatste dagen van de maand snel verandering in. Op 29 oktober trok in de avond een neerslagzone het land binnen. Deze bleef vervolgens tot de middag van 30 oktober boven het land hangen en trok pas in de avond naar Nederland weg. Er viel met uitzondering van het noordoosten op grote schaal 20-30 mm. Langs de Franse grens en in het westen viel zelfs meer dan 30 mm, met aan de kust in Sint-Joris en ten noorden van Gent 39 mm. Brugge noteerde zelfs 40 mm. Over de hele maand viel aan de kust circa 80 mm en dat is vrij normaal.

Neerslaggrafiek-Ukkel

In het binnenland was het veel droger, zo viel in Ukkel slechts 48 mm in tien dagen. Normaal valt daar 75 mm in zestien dagen. In Moerbeke (Oost-Vlaanderen) viel maar 21 mm. Verder naar het oosten was het nog droger. Zo kwam Schaffen (Vlaams-Brabant) niet verder dan afgerond 14 mm! Kleine-Brogel (Limburg) mat 15 mm. Normaal valt in deze gebieden 70-80 mm. In de Oostkantons viel in Elsenborn 26 mm. Normaal is dit 120 mm.

Volop nazomeren in oktober

Niet eerder was het zo lang nazomerweer in oktober. Ukkel telde maar liefst elf warme dagen, waarbij de maximumtemperatuur minstens 20 graden bereikte. Tussen 9 en 17 oktober noteerde Ukkel een recordlange reeks van negen warme dagen op rij zo laat in de herfst. Het oude record stond op naam van 1949, toen was er een reeks van zeven warme dagen tussen 10 en 16 oktober. Normaal telt oktober slechts twee warme dagen. Toch hadden we geen record. Oktober 1921 telde nog vier warme dagen meer en tevens vijf zomerse dagen! Dat was een bijzondere herfst, want november 1921 was juist één van de koudste herfstmaanden ooit gemeten.

Zongrafiek-Ukkel

Op 13 en 16 oktober was sprake van een bijzonder late officiële zomerse dag met in Ukkel 25,6 graden. De officiële zomerse dag van 16 oktober was, samen met vorig jaar, recordlaat. 13 oktober werd het in Kleine-Brogel (Limburg) 27,2 graden. Niet eerder werd het zo laat in oktober nog zo warm! Op 11, 14 en 15 oktober was het regionaal in Vlaanderen ook 25 graden of warmer. Limburg noteerde maar liefst vijf zomerse dagen, waarvan vier op rij vanaf 13 oktober. Dit is een record zo laat in het najaar. De meeste late zomerse dag ooit gemeten in België was op 18 oktober 2014. In Angeleur (Luik) werd het toen 25,1 graden, in Kapelle-op-den-Bos 25,3 °C en in Begijnendijk 25,4 °C. Het was dus slechts één jaar nog later in de herfst zomers warm in België.

Van normaal naar koud herfstweer

Vanaf 18 oktober ging de temperatuur terug naar normale waarden voor de tijd van het jaar en de laatste dagen van de maand kwamen we in koude lucht terecht. Zo werd het 29 oktober niet warmer dan 5,5 graden. In de Hoge Venen kwam het zelfs bijna tot een ijsdag met temperaturen van één graad boven nul.

Temperatuurgrafiek-Ukkel

Vorst was een zeldzaamheid deze maand en kwam in Laag-België nauwelijks voor. Ukkel kwam aan het eind van de maand niet lager uit dan 2,1 graden. In de Ardennen vroor het een paar nachten, in de Oostkantons vijf keer en dat is normaal. De laagste temperatuur werd gemeten in Elsenborn, daar vroor het zowel op 21 als 23 oktober 2,9 graden. Het is opmerkelijk dat september evenveel nachten met vorst telde. De koudste nacht was toen zelfs -4 graden.

Vroege herfstsneeuw in het zuidoosten

Op 30 oktober ging de regen in het zuiden en oosten van Henegouwen en in het zuiden van Namen over in (smeltende) sneeuw. Er viel een paar centimeter, maar Dourbes noteerde zelfs een flinke laag van 8 cm! Later werd het ook op de hoge delen van Luxemburg en Luik een beetje wit. Het was deze dag ronduit onstuimig met aan zee en in de Ardennen zware rukwinden van 75-80 km/u. In Vlaanderen werden natte vlokken gezien tussen de regendruppels. Normaal valt half november pas de eerste sneeuw. Slechts ééns in de vijf jaar valt het witte goud al in oktober.

Foto: Bart Goudeseune